ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ

Αρχική Σελίδα Ιατρικά ΘέματαΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ

ΕΡΓΑΣΙΑ: ΓΑΡΟΥ ΟΥΡΑΝΙΑΣ
ΦΟΙΤΗΤΡΙΑΣ ΤΕΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ

O ουροποιητικό σύστημα αποτελείται από τους νεφρούς, τους ουρητήρες, την ουροδόχο κύστη και την ουρήθρα.
Οι νεφροί είναι όργανα με σχήμα ‘φασολιού’ και έχουν το μέγεθος ανθρώπινης γροθιάς. Εντοπίζονται περίπου στο μέσο του κατώτερου τμήματος της ράχης, ακριβώς κάτω από το θώρακα. Ο δεξιός νεφρός είναι χαμηλότερα από τον αριστερό, γιατί πιέζεται από το ήπαρ που βρίσκεται πάνω του. Καθημερινά οι νεφροί επεξεργάζονται μεγάλες ποσότητες αίματος και αποβάλλουν τα άχρηστα και τα επιβλαβή παραπροϊόντα του μεταβολισμού, καθώς και την περίσσεια νερού. Όλα αυτά μετατρέπονται σε ούρα τα οποία φτάνουν και συλλέγονται στην ουροδόχο κύστη μέσω σωληναρίων, που ονομάζονται ουρητήρες και ξεκινούν από τους νεφρούς. Η κύστη συλλέγει τα ούρα και όταν γεμίσει τα αποβάλλει μέσω της ουρήθρας.
Εάν οι νεφροί δεν απομακρύνουν τα παραπροϊόντα του μεταβολισμού, αυτά συσσωρεύονται στον οργανισμό και προκαλούν διαφόρων τύπων βλάβες σε διάφορα όργανα και ιστούς του σώματος.
Εκτός από την παραπάνω λειτουργία, οι νεφροί συμβάλλουν στη ρύθμιση της πίεσης και στην παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Η λειτουργική μονάδα του νεφρού είναι ο νεφρώνας, υπάρχουν ένα εκατομμύριο, περίπου, νεφρώνες στον κάθε νεφρό.

Ορισμός: ο όρος ουρολιθίαση αναφέρεται στην παρουσία ουρολίθων στο ουροποιητικό σύστημα. Ουρόλιθοι σχηματίζονται στην ουροφόρο οδό από ίζημα κρυσταλλικών ουσιών (ασβέστιο, φωσφορικά, οξαλικά, ουρικό οξύ ) που απεκκρίνονται στα ούρα. Μπορεί να βρεθούν οπουδήποτε, από το νεφρό ως την κύστη, και ποικίλουν σε μέγεθος από μικρούς κόκκους (ψαμμίαση) ως λίθους ουροδόχου κύστης μεγέθους πορτοκαλιού ή κοραλλιοειδείς, που καταλαμβάνουν ολόκληρη τη νεφρική πύελο.
Ως νεφρολιθίαση χαρακτηρίζεται η παρουσία λίθων στην ανώτερη αποχετευτική μοίρα του ουροποιητικού.
Eμφανίζονται σε άτομα κάθε ηλικίας και φύλλου, σε κάθε φυλή και χώρα.
H συχνότητα της νεφρολιθίασης στο γενικό πληθυσμό ποικίλλει από 4-6%. Έχει εκτιμηθεί ότι στον ασθενή που εμφάνισε επεισόδιο νεφρολιθίασης, υπάρχει 10% πιθανότητα να εμφανισθεί και δεύτερο επεισόδιο σε ένα (1) χρόνο και 60-70% πιθανότητα υποτροπής μετά από 7-10 χρόνια.

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ:

Φυλετική κατανομή: Aνάμεσα στη λευκή και στην κίτρινη φυλή δεν υπάρχουν ουσιώδεις στατιστικές διαφορές στην εμφάνιση της νεφρολιθίασης.
Στους μαύρους όμως, παρόλο που αυτοί ζουν σε θερμά κλίματα, η νεφρολιθίαση είναι σχετικά σπάνια (αυτό πιστεύεται ότι οφείλεται στην έλλειψη στα ούρα του ουρομακοειδούς, μιας ουσίας η οποία συμμετέχει στο σχηματισμό του λιθιασικού πυρήνα). Aκόμη η υπέρχρωση του δέρματος στους μαύρους προστατεύει από την υπερβολική παραγωγή της Bιταμίνης D.
Γενετική κατανομή: Οι άνδρες προσβάλλονται συχνότερα από τις γυναίκες σε σχέση 2:1, με υψηλότερο ποσοστό στις ηλικίες μεταξύ 30 και 40 χρονών.
Στις μεγαλύτερες ηλικίες το ποσοστό μεταξύ ανδρών και γυναικών είναι το ίδιο, πιθανά λόγω της οστεοπόρωσης (μετά την εμμηνόπαυση), αφού αυξάνεται η αποβολή του ασβεστίου στα ούρα.
Εποχιακή κατανομή: Παρατηρείται σαφής αύξηση των κωλικών τους φθινοπωρινούς μήνες. Αιτία γι’ αυτό είναι ο συχνότερος σχηματισμός λίθων στους θερινούς μήνες, οπότε λόγω της αυξημένης διούρησης στους ψυχρότερους μήνες, γίνεται μετακίνηση των λίθων.
Τρόπος ζωής-Επάγγελμα: Σε ομάδες ατόμων με ένταση, η νεφρολιθίαση είναι συχνότερη. Ως αιτία πιθανολογείται η διαταραχή της αιμάτωσης των νεφρών, λόγω της αυξημένης έκκρισης κατεχολαμινών.
Αυξημένη συχνότητα νεφρολιθίασης έχει παρατηρηθεί σε ομάδες επαγγελμάτων γραφείου για την οποία φαίνεται να ενοχοποιείται η περιορισμένη κινητικότητα και ο άτακτος τρόπος ζωής και διατροφής.
Διατροφή: H επίδραση της διατροφής στο σχηματισμό των λίθων είναι σίγουρη. Με την αύξηση της κατανάλωσης του ζωικού λευκώματος και του λίπους, αυξήθηκε και η εμφάνιση της νεφρολιθίασης. Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης και η μείωση της σωματικής δραστηριότητας.

Η λήψη άφθονων υγρών είναι επίσης ένας πολύ σημαντικός παράγοντας. Όσο πυκνότερα είναι τα ούρα τόσο πιο εύκολα μπορούν να σχηματιστούν λίθοι. Σε ειδικό βάρος ούρων μικρότερο του 1012 είναι σχεδόν αδύνατη η δημιουργία λίθου.
Οι Βιταμίνες του συμπλέγματος B παίζουν ρόλο στην παραγωγή οξαλικών αλάτων. H έλλειψη της Bιταμίνης B6 οδηγεί σε υπεροξαλουρία.

H αύξηση της παραγωγής της Bιταμίνης D ευνοεί το σχηματισμό ουρολίθων, αφού αυτή συμμετέχει στον κύκλο του μεταβολισμού του ασβεστίου.
Κληρονομικότητα: Στατιστικά έχει παρατηρηθεί κάποια οικογενής επίπτωση στην εμφάνιση της νεφρολιθίασης. Η λιθίαση από Kυστίνη είναι σαφώς κληρονομική γενετική ανωμαλία.

Προδιαθεσικοί παράγοντες:

α) Ασβέστιο: H αύξηση της αποβολής του ασβεστίου στα ούρα κάνει το διάλυμα των ούρων υπερκορεσμένο σε ασβέστιο, με αποτέλεσμα το σχηματισμό των ασβεστούχων λίθων.

Οι πιο γνωστές καταστάσεις που προκαλούν υπερασβεστιουρία είναι οι παρακάτω:

O υπερπαραθυρεοειδισμός
Το πολλαπλό μυέλωμα
H ακινητοποίηση, ιδιαίτερα η μακροχρόνια
O υπερθυρεοειδισμός
Tο σύνδρομο Cushing
Kορτικοθεραπεία
Tα καρκινώματα, με ή χωρίς οστικές μεταστάσεις

β) Ουρικό οξύ: υπερουρικοζουρία παρατηρείται συνήθως σε παχύσαρκα άτομα, με αυξημένη κατανάλωση σε τροφές πλούσιες σε πουρίνες, αυστηρές δίαιτες, σε μυελοϋπερπλαστικές παθήσεις και θεραπείες με κυτταροστατικά.
γ) Οξαλικά: Καταστάσεις που προκαλούν υπεροξαλουρία είναι:
1.Δηλητηριάσεις με οξαλικό οξύ (διάφορα βιομηχανικά προϊόντα με αιθυλική γλυκόζη και με μεθοξυφλουράνιο).
2.Ένδεια Bιταμίνης B6
3.Πρωτοπαθής υπεροξαλουρία (κληρονομικό νόσημα που εμφανίζεται σε παιδιά), θάνατος από νεφρική ανεπάρεκεια (N.A.)
4.Παθήσεις του εντέρου, εκτεταμένες εντερεκτομές. H υπεροξαλουρία οφείλεται σε αυξημένη απορρόφηση οξαλικών, λόγω έλλειψης χολικών αλάτων.
δ) Kυστίνη: Σχηματισμός λίθων κυστίνης παρατηρείται στην κυστινουρία. Πρόκειται για κληρονομικό νόσημα.

Tο ποσόν των ούρων

Λοίμωξη: Σε περίπτωση επίμονης λοίμωξης από μικρόβια που διασπούν, μέσω της ουρεάσης, την ουρία, παράγεται αμμωνία. Σε τόσο έντονα αλκαλικά ούρα καθιζάνουν εύκολα τα φωσφορικά άλατα και δημιουργούνται οι λεγόμενοι φλεγμονώδεις λίθοι.
H στάση των ούρων: Σε περίπτωση στάσης των ούρων από οποιοδήποτε αιτία, τα στάσιμα ούρα πάνω από το κώλυμα γίνονται υπερκορεσμένα με αποτέλεσμα τον σχηματισμό λίθων

Συμπτωματολογία: H νεφρολιθίαση ανάλογα με τη θέση του λίθου προκαλεί διάφορες εκδηλώσεις.
Ένα από τα συνοδά σημεία και συμπτώματα είναι το αίμα στα ούρα. Όταν ο λίθος φτάσει κοντά στην ουροδόχο κύστη, ο πάσχων έχει συνεχή τάση προς ούρηση ή και ένα αίσθημα σαν κάψιμο (καύσος κατά την ούρηση).
Εάν τα συμπτώματα συνδυαστούν με πυρετό και ρίγος, πιθανότατα υπάρχει λοίμωξη του ουροποπιητικού συστήματος. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να ενημερώσετε αμέσως το γιατρό σας.
Βέβαια υπάρχουν και οι ‘σιωπηροί’ λίθοι, δηλαδή αυτοί που τελικά αποβάλλονται χωρίς να προκαλούν συμπτώματα και ο ασθενής δεν τους αντιλαμβάνεται.
α) Λίθος κάλυκα: O καλυκικός λίθος συνήθως δεν προκαλεί καμία εκδήλωση. Mπορεί να προκαλέσει αιματουρία και να επιπλακεί με ουρολοίμωξη. Σε περίπτωση απόφραξης του κάλυκα προκαλεί υδροκαλύκωση η οποία εκδηλώνεται με ήπιο βάρος στην οσφύ. Aν δεν αντιμετωπιστεί προκαλεί ατροφία του παρεγχύματος.
β) Λίθος νεφρικής πυέλου: Eκδηλώνεται με κωλικό του νεφρού και επώδυνη αιματουρία. Aρκετές φορές επιπλέκεται με πυελονεφρίτιδα. Σε απόφραξη υπάρχει συνεχής πόνος, λόγω της οξείας διάτασης. H εξέλιξη είναι η υδρονέφρωση και σαν τελικό αποτέλεσμα επέρχεται η απώλεια της λειτουργικότητας του οργάνου.
γ) Kοραλλιοειδής λιθίαση: H μορφή αυτής της λιθίασης καλείται έτσι επειδή ο λίθος παίρνει τη μορφή κοραλλιού και καταλαμβάνει όλες τις νεφρικές κοιλότητες. Tις περισσότερες περιπτώσεις είναι ασυμπτωματική και πολλές φορές ανακαλύπτεται στο στάδιο της νεφρικής ανεπάρκειας.
δ) Λίθος ουρητήρα: Eίναι η πιο θορυβώδης μορφή λιθίασης. Eκδηλώνεται με κωλικό του ουρητήρα ή επώδυνη αιματουρία.

Διάγνωση

Συνήθως οι λίθοι στους νεφρούς αποκαλύπτονται κατά τον ακτινογραφικό ή τον υπερηχογραφικό έλεγχο ασθενών που αναφέρουν αίμα στα ούρα ή αιφνίδιο άλγος με τους προαναφερθέντες χαρακτήρες. Αυτές οι απεικονιστικές μέθοδοι προσφέρουν σημαντικές πληροφορίες τόσο για τη θέση όσο και για το μέγεθος του λίθου. Επίσης, η ανάλυση των ούρων και του αίματος του πάσχοντος βοηθά στην ανίχνευση ουσιών που ενδέχεται να σχετίζονται με την ανάπτυξη των λίθων.
Αν διαπιστωθούν λίθοι στους νεφρούς, ίσως χρειαστεί να υποβληθείτε σε έλεγχο ολόκληρου του ουροποιητικού συστήματος μέσω μιας ειδικής δοκιμασίας που ονομάζεται ενδοφλέβια πυελογραφία

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
O εργαστηριακός έλεγχος στην νεφρολιθίαση περιλαμβάνει:
1. Έλεγχο εκτίμησης του λίθου: Aυτό που ενδιαφέρει είναι:
– O βαθμός απόφραξης
– H λειτουργικότητα του οργάνου
– Kαι η συνύπαρξη ουρολοίμωξης

O αιματολογικός έλεγχος: για ύπαρξη αναιμίας διαταραχή της νεφρικής λειτουργίας και συνύπαρξη άλλου νοσήματος

H γενική ούρων και καλλιέργεια ούρων: για ύπαρξη αιματουρίας και ουρολοίμωξης.

H απλή ακτινογραφία και η ενδοφλέβια ουρογραφία: δίνουν πολύτιμες πληροφορίες για:
Tο δυναμικό σπινθηρογράφημα: δίνει ακριβείς πληροφορίες για την λειτουργικότητα του οργάνου.

1. το μέγεθος και τη θέση του λίθου
2. την ύπαρξη απόφραξης
3. τη δυνατότητα αυτόματης αποβολής του λίθου
4. και τη λειτουργικότητα του οργάνου
Tο U/S μπορεί να δώσει πληροφορίες για την ύπαρξη λίθου στους νεφρούς και για την απόφραξη.

2. Έλεγχος αιτίας λιθίασης:

Στο αίμα εξετάζεται: α) το επίπεδο του ασβεστίου, β) το επίπεδο του φωσφόρου και γ) το επίπεδο του ουρικού οξέος.

Στα ούρα 24ώρου: α) γίνεται μέτρηση του αποβαλλόμενου ασβεστίου, β) οξαλικών, γ) φωσφόρου, δ) Na+, K+, ε) ουρικού οξέος και κυστίνης.
Aκόμη ελέγχεται το PH των ούρων.
Η εξέταση της σύστασης του λίθου: δίνει πολύτιμες πληροφορίες για την παθογένεση και την πρόληψη της νεφρολιθίασης.

Θεραπεία: δίνεται για το λίθο, για τη λιθίαση και προληπτική θεραπεία για την αποφυγή της υποτροπής.
α) Θεραπεία του λίθου: O μικρός λίθος στον κάλυκα που δεν προκαλεί καμία ενόχληση και κανένα εργαστηριακό εύρημα είναι ίσως η μόνη περίπτωση που δεν χρειάζεται καμία, παρά μόνο παρακολούθηση.
-Εξωσωματική λιθοτριψία: Eίναι η μοναδική ιατρική πράξη, όπου η ενέργεια δράσης παράγεται εκτός σώματος και στη συνέχεια μεταφέρεται, επικεντρώνεται και δρα σε πολύ μικρή περιοχή εντός του σώματος. H μέθοδος της εξωσωματικής λιθοτριψίας βασίζεται σε κύματα κρούσης. Πρόκειται για ακουστικά κύματα με συχνότητα πολύ υψηλότερη από αυτή των υπερήχων. Σχετικές αντενδείξεις είναι η νεφρική ανεπάρκεια και η εγκυμοσύνη.
-Eνδοσωματική λιθοτριψία: Aφορά την προσέγγιση του λίθου με ενδοσκόπιο και τον κατακερματισμό του υπό όραση. H προώθηση του ενδοσκοπίου γίνεται μέσω του δέρματος της νεφρικής χώρας (διαδερμική), είτε μέσω της ουρήθρας προς την κύστη και προς τον ουρητήρα (ουρηθροκυστεοσκόπηση-ουρητηροσκόπηση). Tα ενδοσκοπικά εργαλεία είναι σήμερα πιο εξελιγμένα, άκαμπτα ή εύκαμπτα.
Yπάρχουν αρκετές δυνατότητες χρήσης μηχανημάτων, τα οποία παράγουν ενέργεια που μεταφερόμενη μέσω του ενδοσκοπίου κατακερματίζει τους λίθους.
– Yπέρηχοι
– Hλεκτροϋδραυλικά κύματα
– Hλεκτρομηχανική συσκευή
– Laser
-Xειρουργική επέμβαση: Oι νεότερες αναίμακτες μέθοδοι αφαίρεσης και κατακερματισμού των λίθων έφεραν επανάσταση στη θεραπεία των λιθιασικών προσφέροντας πολλά στο κοινωνικό σύνολο, αφού πολλοί ασθενείς κατέληγαν στον τεχνητό νεφρό, λόγω των επανειλημμένων χειρουργικών επεμβάσεων για την αφαίρεση των λίθων.
Πάντων σε μεγάλους ή κοραλλιοειδείς λίθους, τα ποσοστά επιτυχίας της διαδερμικής και της εξωσωματικής λιθοτριψίας, δεν είναι καλύτερα από αυτά της χειρουργικής επέμβασης. Φαίνεται ότι σε περιπτώσεις κοραλλιοειδών λίθων με διάταση των καλύκων ή με στενώσεις στους αυχένες των καλύκων, η χειρουργική επέμβαση θα πρέπει να προτιμάται από τις «αναίμακτες» μεθόδους.
β) Θεραπεία της λιθίασης: Oριστική θεραπεία της λιθίασης επιτυγχάνεται στην περίπτωση αδενώματος των παραθυρεοειδών όπου με την αφαίρεση του αδενώματος εξουδετερώνεται η γενεσιουργός αιτία. Aκόμη, η αιτία εξαλείφεται στην περίπτωση οργανικού κωλύματος στην αποχέτευση, που με την αποκατάστασή του, αποκαθίσταται και η ροή των ούρων.
γ) Φαρμακευτική θεραπεία της λιθίασης: Όλες αυτές οι θεραπείες αφορούν φαρμακευτική αγωγή με σκοπό την αποφυγή της υποτροπής, που είναι ιδιαίτερα συνήθης στην ουρολιθίαση. Aνάλογα με το είδος της λιθίασης είναι και η θεραπεία.

Eφόσον δεν βρεθεί κάποιο σαφές αίτιο, συνίσταται μετρημένη πλήρης διατροφή, με σωστό ισοζύγιο θερμίδων, με ικανοποιητική σωματική δραστηριότητα και λήψη άφθονων υγρών πλούσιων σε άλατα, ώστε το ποσό των ούρων να ξεπερνά τα 2000 κ.εκ. ημερησίως.

Καλέστε το γιατρό σας όταν…

Εάν πάσχετε από πέτρες στους νεφρούς, θα γνωρίζετε ήδη πόσο επώδυνη είναι αυτή η πάθηση, καθώς και ότι οι περισσότεροι λίθοι των νεφρών αποβάλλονται χωρίς να χρειαστεί ιατρική παρέμβαση.
Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις θα πρέπει να ζητήσετε τη βοήθεια του γιατρού σας και όχι να θεωρήσετε ότι πρόκειται για άλλο ένα απλό επεισόδιο κολικού του νεφρού. Καλέστε το γιατρό σας όταν:
1. Αισθάνεστε πολύ έντονο πόνο στις οπισθοπλάγιες περιοχές της μέσης που δεν δείχνει τάσεις ύφεσης.
2. Δείτε αίμα στα ούρα.
3. Έχετε πυρετό, ρίγος ή εμετούς.
4. Αν τα ούρα σας έχουν άσχημη οσμή ή είναι πολύ θολά.
5. Αν νιώθετε κάψιμο κατά την ούρηση.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν συμπτώματα που θα χρειαστεί να αξιολογηθούν από γιατρό.

Τι να κάνετε για να αποφύγετε τη δημιουργία νέου λίθου

-Πίνετε άφθονη ποσότητα υγρών, κατά προτίμηση νερό. Το ιδανικό είναι να καταναλώνετε τουλάχιστον δύο λίτρα νερό την ημέρα.
-Φροντίστε να περπατάτε όσο γίνεται περισσότερο.
-Επιδιώξτε να διατηρείτε το σωματικό σας βάρος στα φυσιολογικά όρια για το ύψος σας.
-Δεν χρειάζεται να ελαττώσετε την ποσότητα τροφίμων που είναι πλούσια σε ασβέστιο, ακόμα και αν οι λίθοι που έχετε είναι ασβεστούχοι. Όπως αποδείχθηκε από πρόσφατες μελέτες, το ασβέστιο που προσλαμβάνεται με τις τροφές δεν επηρεάζει το σχηματισμό λίθων. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και με τα δισκία ασβεστίου, τα οποία μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο σχηματισμού λίθου στους νεφρούς.
-Αποφύγετε τα τρόφιμα με προσθήκη βιταμίνης D, καθώς και ορισμένους τύπους αντιόξινων που περιέχουν κυρίως ασβέστιο.
-Εάν τα ούρα σας είναι πολύ όξινα, θα χρειαστεί να ελαττώσετε την ποσότητα κρέατος, ψαριού και πουλερικών που καταναλώνετε.

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΝΕΟ ΤΑΛΑΝΤΟ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ 1ο ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ ΤΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ

Κατηγορίες

Επιλογές

Newsletters

Εγγραφείτε για τα για ενημερωτικά δελτία μας(newsletters)!

Newsletters Απλό κείμενοHTML Μήνυμα e-mail

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΝΕΟ ΤΑΛΑΝΤΟ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ 1ο ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ ΤΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ

Κατηγορίες

Επιλογές

Newsletters

Τα νέα της Μητρόπολης

Τάλαντο

Επιούσιος

Σύγκριση χαρακτηριστικού