«ΚΑΙ ΚΛΙΝΑΣ ΤΗΝ ΚΕΦΑΛΗΝ
ΠΑΡΕΔΩΚΕ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ» (Ἰω. 19,30)
Τοῦ Ἀρχιμανδρίτου π. Ἀχιλλίου Τσούτσουρα,
Πρωτοσυγκέλλου τῆς Ἱερᾶς ΜητροπόλεωςΛαρίσης και Τυρνάβου
Μέ συντριβή καρδίας καί ὀδύνη ψυχῆς ἐνατενίζουμε σήμερα τά Πάθη τοῦ Χριστοῦ μας. Ἀκοῦμε στά Ἱερά Εὐαγγέλια τούς ἐμπτυσμούς, τούς κολαφισμούς, τούς χλευασμούς, τά κτυπήματα. Βλέπουμε τό ἀκάνθινο στεφάνι στήν κεφαλή τοῦ Νυμφίου τῆς Ἐκκλησίας μας, τήν ἐγκατάλειψη τῶν φίλων καί τῶν οἰκείων, τό μῖσος τῶν Φαρισαίων, τήν ὀργή τῶν Ἀρχιερέων, τήν κακία τοῦ διαβόλου καί τόσα ἄλλα. Καί τό σημαντικότερο, ὁ Χριστός ἐπί τοῦ Σταυροῦ, μόνος ἐπάνω στόν Σταυρό.
Καί κλίνας τήν κεφαλήν παρέδωκεν τό πνεῦμα· ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος λέει: «Καίτοι οὐ μετά τό κλῖναι τήν κεφαλήν τό ἐκπνεῦσαι, ἐνταῦθα δέ τοὐναντίον· οὐδέ γάρ ἐπειδή ἐξέπνευσεν, ἔκλινεν τήν κεφαλήν, ὅπερ ἐφ’ ἡμῶν γίνεται, ἀλλ’ ἐπειδή ἔκλινε τήν κεφαλήν, τότε ἐξέπνευσεν». Ὅλοι γνωρίζουμε ὅτι ὅταν κάποιος πεθαίνει, πρῶτα ξεψυχάει καί μετά γέρνει τό κεφάλι. Ἐδῶ βλέπουμε νά συμβαίνει τό ἀντίθετο. Ὁ Χριστός μας πρῶτα ἔγειρε τό κεφάλι Του καί μετά ἐξέπνευσε.
«Καί κλίνας τήν κεφαλήν, παρέδωκεν τό πνεῦμα». Ἦταν σάν νά μᾶς εἶπε «ἐξουσίαν ἔχω θεῖναι» (Ἰω. 10,18) τήν ψυχήν μου, δηλαδή ἐγώ ἔχω τήν δύναμη νά χρησιμοποιήσω τήν ψυχή μου, ὅπως θέλω. Ἀπό τόν Εὐαγγελιστή Μᾶρκο πληροφορούμαστε ὅτι ὁ Χριστός προτοῦ ξεψυχήσει φώναξε δυνατά. «Ὁ δέ Ἰησοῦς ἀφείς φωνήν μεγάλην ἐξέπνευσεν» (Μᾶρκ. 15,37). Ἦταν σάν νά προσκαλοῦσε ὁ Ἴδιος τόν θάνατο ἔχοντας τήν μεγάλη αὐτή ἐξουσία. Καταλαβαίνουμε δηλαδή ἐδῶ ὅτι ὁ Χριστός μας πέθανε ἐπάνω στόν Σταυρό, ὄχι ἐπειδή Τόν σταύρωσαν, ἀλλά ἐκουσίως, ἐπειδή τό θέλησε. Γι’ αὐτό καί προσκαλεῖ μέν τόν τρόπο αὐτό τόν θάνατο, ὁ ὁποῖος δέν τολμοῦσε νά πλησιάσει τόν Χριστό.
«Παρέδωκε τό πνεῦμα». Ἦλθε ἡ ὥρα νά παραδώσει τό πνεῦμα, τήν ψυχή Του δηλαδή στά χέρια τοῦ Θεοῦ. «Πάτερ, εἰς χεῖρας Σου παρατίθεμαι τό πνεῦμα μου» (Λουκ. 23,46), εἶπε ὁ Κύριος, γιά νά μᾶς τονίσει ὅτι τῶν δικαίων τίς ψυχές τίς παραλαμβάνει ὁ Ἴδιος ὁ Θεός, ὅταν ἀναχωροῦν ἀπό τόν κόσμο αὐτό. Ἔτσι καί ὁ Χριστός παρέδωσε τήν ψυχή Του στόν Πατέρα Του, γιά νά ἀνοίξει σέ ὅλους ἐμᾶς τόν δρόμο γιά τήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Καί τό ἔκανε αὐτό, εὑρισκόμενος στήν συγκλονιστικότερη ὥρα, ἀπό τόν Σταυρό ἐπάνω, τότε ἦταν πού ἐξεφώνησε τό «Τετέλεσται». Ὁλοκληρώθηκε τήν ὥρα αὐτή τό ἔργο τῆς ὀδυνόμενης ἀγάπης, φάνηκε ξεκάθαρα ἡ νίκη τῆς ἀγάπης πάνω στό μῖσος. Ὁ Ἰησοῦς μᾶς ἀγάπησε ὥς τό ἔσχατο σημεῖο. Ἀπό ἀγάπη προσέφερε τόν ἑαυτό Του θυσία.
Ἦταν ἐκούσια ἀγάπη αὐτό πού ἔφερε τόν Ἰησοῦ στόν θάνατό Του. Ἡ ἀγάπη Του δοκιμάζεται ὥς τό ἔσχατο σημεῖο, ἀλλά δέν καταπνίγεται. «Τό φῶς ἐν τῇ σκοτίᾳ φαίνει καί ἡ σκοτία αὐτό οὐ κατέλαβεν. (Ἰω.1,5). Ἡ ἀγάπη λοιπόν σταυρώνεται καί ἡ ἀγάπη μαζί μέ τήν θυσία εἶναι τά δύο κυρίαρχα στοιχεῖα πού ἐκπηγάζουν δύο χιλιάδες χρόνια τώρα ἀπό τόν φριχτό βράχο τοῦ Γολγοθᾶ. Ἀπό κεῖ ἐπάνω ἠχηρή καί πάλι θά ἀκουσθεῖ καί αὐτές τίς ἡμέρες ἡ φωνή τοῦ Θεοῦ, μιά φωνή γεμάτη ἀγωνία, ἐνδιαφέρον καί ἀγάπη γιά τόν ἄνθρωπο, γιά τόν ὁποῖο καί σταυρώθηκε.
«Καί κλίνας τήν κεφαλήν, παρέδωκε τό πνεῦμα». Παρέδωσε τήν ψυχή Του στόν Πατέρα Του γιά νά μᾶς ἀνοίξει καί σέ ἐμᾶς τόν δρόμο πρός τήν ἠτοιμασμένη Πατρίδα. Ἔγινε ὑπογραμμός, ὥστε ἀκολουθώντας καί μεῖς τά ἴχνη Του νά πορευθῦμε στά αἰώνια καταλύματά μας. Παραδίδοντας καί μεῖς κατά τήν κρίσιμη ὥρα τήν ψυχή μας, αὐτό ἐπιποθοῦμε νά βρεθεῖ «εἰς χεῖρας Θεοῦ ζῶντος». Αὐτό ἐλπίζουμε καί αὐτό προσδοκοῦμε οἱ πιστοί Χριστιανοί. Αὐτός εἶναι καί ὁ πόθος μας. Νά ἀξιωθοῦμε νά συνδοξασθοῦμε μέ τόν Ἅγιο Θεό καί νά εὑρεθοῦμε στά Οὐράνια σκηνώματά Του. Ἀφοῦ καί ὁ Κύριος προσμένει ἐμᾶς. Ὅλα τά φρικτά παθήματα, τά βάσανα καί τίς πληγές τά διῆλθε μόνος Του, ἐνῶ τήν χαρά τῆς Ἀναστάσεως τήν μοιράζει σέ ὅλους τούς ἀνθρώπους. Καί τό ὀξύμωρο;
Ὁ Ἰησούς θανατώνεται γιά πράξεις πού δέν ἔκανε καί λογίζεται μετά τῶν κακούργων γιά ἐγκλήματα πού δέν διέπραξε, ἐνῶ ἐμεῖς γιατρευόμαστε ἀπό τούς πόνους τῶν ἁμαρτημάτων πού δέν μπορέσαμε νά βαστάξουμε. Ὅλο τό βάρος τῶν ἁμαρτιῶν μας τό σήκωσε ὁ Ἀναμάρτητος, ἐνῶ ἐμεῖς πρῶτοι γευθήκαμε τήν λύτρωση καί τήν χαρά, τήν σωτηρία καί τήν πληρότητα.
Μένει σέ ἐμᾶς λοιπόν, τούς εὐεργετημένους ἀπό τήν σταυρική θυσία τοῦ Χριστοῦ νά σταθοῦμε τοῦτες τίς ἡμέρες κάτω ἀπό τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ, ὄχι ὡς θεατές ἀλλά ὡς πρωταγωνιστές καί συγκυρηναῖοι τοῦ Σταυροῦ Του καί ὅταν θά ἀκούσουμε τό «κλίνας τήν κεφαλήν, παρέδωκε τό πνεῦμα» νά εἴμαστε ἐκεῖ ὡς ἀποδέκτες τῆς μεγάλης Του θυσίας γιά νά βιώσουμε τό μυστήριο τοῦ Σταυροῦ σέ ὅλο τό βάθος Του καί σέ ὅλες τίς προεκτάσεις Του, νά δοῦμε μέ τά μάτια τῆς ψυχῆς μας τήν ὥρα αὐτή τό ἄνοιγμα τῆς αἰωνιότητος, καί νά ἐπαναλάβουμε μαζί μέ τόν Ἅγιο Γρηγόριο τόν Θεολόγο, πώς αὐτή εἶναι ἡ δική μας ὥρα, ἡ προσωπική μας εὐκαιρία καί ἡ ξεχωριστή στιγμή. Ὅλα ἔγιναν γιά μᾶς, ὅπως τονίζει ὁ Ναζιανζηνός Πατέρας, ἀφοῦ «ὁ Κύριος ἔπαθε γιά νά σωθοῦμε ἐμεῖς, ἔλαβε δούλου μορφήν γιά νά ἀπολάβουμε ἐμεῖς τήν ἐλευθερία, κατῆλθε γιά νά ανυψωθοῦμε, πειράσθηκε γιά νά νικήσουμε, ἀτιμάσθηκε γιά νά μᾶς δοξάσει, πέθανε γιά νά μᾶς σώσει, ἀνέβηκε γιά νά ἐλκύσει κοντά Του ὅλους ἐμᾶς τούς καταπίπτοντας, τούς πεσμένους στήν ἁμαρτία.
Καλή Ἀνάσταση!