Στο κέντρο της πόλεως του Αμπελώνα υψώνεται ο μεγαλοπρεπής Μητροπολιτικός Ιερός Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που είναι η πολιούχος και προστάτιδα των κατοίκων της πόλεως. Σύμφωνα με την εντοιχισμένη κτητορική επιγραφή, ο Ναός θεμελιώθηκε το έτος 1885 και εγκαινιάστηκε το 1906.
Την επέτειο αυτή των 100 χρόνων από τα εγκαίνια του Ιερού Ναού εόρτασε την Κυριακή 29 Οκτωβρίου 2006 ο ομώνυμος Ιερός Ναός. Την πανηγυρική αρχιερατική Θεία Λειτουργία τέλεσε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιγνάτιος.
Στο τέλος της Θείας Λειτουργίας εψάλη μνημόσυνο για τους κεκοιμημένους ιερείς, ιεροψάλτες, επιτρόπους, νεωκόρους, δωρητές και ευεργέτες, οι οποίοι διακόνησαν και βοήθησαν τον Ιερό Ναό.
Ο Σεβασμιώτατος μάλιστα απένειμε το οφφίκιο του Πρωτοπρεσβυτέρου στον π. Γεώργιο Γιαννούλη, ο οποίος υπηρέτησε στον Ιερό Ναό για 35 χρόνια.
Χρειάστηκαν 21 ολόκληρα χρόνια για να κτισθεί από διαλεχτή και σμιλευμένη πέτρα και σκληρό συμπαγές τούβλο, σε σταυροειδή-βυζαντινό ρυθμό με τρούλο.
Την προσοχή ενός επισκέπτη προσελκύουν οι μεγάλες τετραγωνισμένες πέτρες που υπάρχουν περιμετρικά στα βάθη του Ναού, μέχρι το ύψος του δαπέδου, καθώς και τα ορθογώνια και καλά σφυρηλατημένα αγκωνάρια που είναι τοποθετημένα σε όλες τις γωνιές του Ναού.
Εντύπωση επίσης προκαλούν τα μεγάλα και μικρά παράθυρα, κτισμένα με τούβλο και σφηνοειδείς πέτρες, καθώς και οι κολόνες και τα κιονόκρανα της κεντρικής εισόδου και τα πελεκημένα τοποθετημένα μάρμαρα δεξιά και αριστερά, πάνω από τις εισόδους του Ναού.
Στη νότια πλευρά υπάρχει ηλιακό ρολόι και άξιο προσοχής και μελέτης είναι ο μεγάλος και επιβλητικός τρούλος που στηρίζεται σε τέσσερις κολόνες, καθώς και η σκεπή του, που αποτελείται από ημικυκλικές πλάκες τσίγκου, τοποθετημένες όπως τα λέπια του ψαριού, για να εξασφαλίζεται μεγάλη στεγανότητα χωρίς μεγάλο βάρος και όγκο. Ο Ναός κτίστηκε πάνω σε σχέδια που κατήρτισε ο Αμπελωνίτης πολιτικός μηχανικός Βασίλειος Μπεκιάρης. Εργολάβοι – αρχιμάστοροι ήταν οι αδελφοί Μπίζιου, ενώ το τέμπλο επιμελήθηκε κάποιος Παπαδημητρίου, ο οποίος μαζί με τους παραπάνω καταγόταν από τα χωριά Επταχώρι και Πεντάλοφος της Δυτικής Μακεδονίας. Στο κτίσιμο του Ναού εργάστηκαν πολλοί Αμπελωνίτες ως κτίστες και βοηθοί. Τα έξοδα για την ανέγερση της Εκκλησίας συγκεντρώθηκαν από εράνους, από μικρές και μεγάλες προσφορές των κατοίκων της κωμοπόλεως αλλά και άλλων γύρω περιοχών. Τη μεγάλη καμπάνα δώρισε στην Εκκλησία ο Βασίλης Δαρίβας όταν γύρισε από την Αμερική.
Από τότε που εγκαινιάστηκε ο Ναός αυτός στα 1906 μέχρι σήμερα πέρασαν 100 χρόνια και συμπληρώθηκε ένας αιώνας ζωής, ύπαρξης, λειτουργίας και προσφοράς της εκκλησίας αυτής στους κατοίκους του Αμπελώνα.
Στο Ναό της Παναγίας οι περισσότεροι από τους κατοίκους του Αμπελώνα δέχτηκαν την ευλογία του γάμου τους, τέλεσαν το μυστήριο της βάπτισης των ιδίων όσο και των παιδιών τους, ενώ στον ίδιο Ναό συγκεντρώθηκαν για να συνοδεύσουν στην τελευταία τους κατοικία αγαπημένα τους πρόσωπα.
Επίσης στα χρόνια αυτά προσέτρεχαν να βρουν καταφύγιο και παρηγοριά και να ζητήσουν την ευλογία και τη βοήθεια της Παναγίας, όταν τους τύχαινε κάτι κακό ή συναντούσαν κάποια δυσκολία ή κάποια εμπόδια στη ζωή τους. Η ύπαρξη και η παρουσία δηλαδή του Ιερού Ναού είναι στενά συνδεδεμένη με τη ζωή όλων.
Γι’ αυτό το 2006 που γιορτάζουν τα εκατό χρόνια του Ιερού Ναού ας μακαρίσουμε όλους όσοι με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο βοήθησαν στο κτίσιμο και τη συντήρηση του Ναού και ας δώσουμε την υπόσχεση ότι και εμείς θα βοηθήσουμε, όπως και όσο ο καθένας μπορεί, ώστε ο Ιερός αυτός Ναός να διατηρείται σε καλή κατάσταση, για να τον παραδώσουμε στις επόμενος γενιές καλύτερο απ’ ό,τι τον παραλάβαμε, για να συνεχίσει να υπάρχει, να λειτουργεί και να προσφέρει στους κατοίκους του Αμπελώνα για πολλά ακόμα χρόνια.
Τέλος ευχαριστούμε τους ιερείς του Ναού π. Νεκτάριο Φωκίδη, π. Γεώργιο Χαριστούλη και π. Ευάγγελο Κυριτσάκα για τις πολύτιμες πληροφορίες που μας έδωσαν.
